Torbasız rektum ameliyatı nedir?

Rektum kanseri cerrahisi geçiren hastaya kalıcı veya geçici stoma (karın duvarına dışkı torbası bağlama) açılmaktadır. Kalıcı torba açılması önerilen hastaya geçici stoma uygulamak yada stoma açmadan makatı korumak mümkün olmaktadır. Diğer yandan makatın korunup geçici torba açılması planlanan hastalarda da stoma açılmadan operasyon tamamlanır. Bu güncel yaklaşım hastalar tarafından torbasız rektum ameliyatı olarak adlandırılmaktadır.

Rektum ameliyatlarında stoma (torba) niçin uygulanır?

Kalın bağırsağın son kısmı olan rektum alt, orta ve üst olarak üç bölüme ayrılmaktadır. Üst rektum tümörlerinde mezorektum denilen yağlı dokunun kısmen çıkarılması; orta ve alt rektum tümörlerinde tamamen çıkarılması önerilmektedir. Özellikle alt ve orta rektum tümörlerinde uygulanan total mezorektal eksizyon (TME) sonrası anastomoz kaçağı dediğimiz bağırsak dikişlerinde oluşan sızdırmanın daha fazla olduğu düşünülmektedir. Bu nedenle, gerek kaçağı azalttığına inanılması gerekse kaçak olursa daha hafif bulgular gelişir düşüncesiyle TME uygulanan hastalara geçici stoma açılmaktadır.

Alt rektum yerleşimli kanserlerde,

• Makat eksternal (dış) sfinkteri tümör tarafından tutulduysa,
• Tümörün altında dikiş atılacak sağlıklı rektum dokusu kalmıyorsa makatın iptal edilerek kalıcı stoma uygulanması gerekmektedir.

Torbasız rektum ameliyatı hangi durumlarda mümkün olur?

Günümüzde, rektum kanseri ameliyatlarının %10’unda görülen anastomoz kaçağından korumak için hastaya stoma açılması tartışılmaktadır. Hastanın olası risk faktörleri ve ameliyatta anastomozun güvenliği göz önünde bulundurularak bir kısım hastada geçici stoma açılmayabilmektedir. Böylece hasta torbasız olarak hayatına devam edebilecektir.

Son yıllarda, onkolojik cerrahi prensipleri öne sürülerek makatın kapatılarak kalıcı stoma açılmasına dair gelişmeler olmuştur. Tümörün altında en az 5 cm yerine 2 cm rektum dokusu çıkarılması gerekir düşüncesine evrilmiştir. Ayrıca, son aşamada tümörün altında milimetrik farkla da olsa tümörsüz doku görülmesi yeterli kabul edilmiştir. Makat girişine 1 cm mesafede dahi olsa tümörün çevresinde negatiflik sağlanabiliyorsa makat korunabilmektedir. Tümörlü doku dışarı verildikten sonra sağlıklı bağırsak da makat girişine çok yakın mesafeye dikilmektedir. Bu hastalarda makatın korunması mümkün olarak kalıcı torbadan uzaklaşılmakta ve cerrahın tecrübesi dahilinde uygun görürse stoma açmadan ameliyat sonlandırılmaktadır.